ျပန႔္ကားေနေသာ စၾကဝဠာ

အကယ္၍ တစ္စုံတစ္ေယာက္ဟာ တိမ္ကင္းစင္ၿပီး လမရွိတဲ့ ညတစ္ညမွာ ေကာင္းကင္ႀကီးကို ေမာ့ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ျမင္ေနရတဲ့ အလင္းလက္ဆုံးအရာေတြကေတာ့ ၿဂိဳဟ္ေတြျဖစ္တဲ့ ဗီးနပ္စ္(တနၤလာၿဂိဳဟ္)၊ မားစ္(အဂၤါၿဂိဳဟ္)၊ ဂ်ဴပီတာ(ၾကာသပေတးၿဂိဳဟ္) နဲ႔ ေစတန္(စေန) ၿဂိဳဟ္တို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေနလိုမ်ိဳးႀကီးမားလွတဲ့ ၾကယ္ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာဟာ ထိုေကာင္းကင္ေပၚမွာ ရွိေနပါေသးတယ္။ အရမ္းေဝးေနလို႔ မျမင္ရတာပါ။ အနီးဆုံးၾကယ္ျဖစ္တဲ့ Proxima Centauri ဟာဆိုရင္ အလင္းႏွစ္ ေလးႏွစ္ အကြာမွာရွိပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ သူ႔ဆီက အလင္းဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီကို ေရာက္ဖို႔အတြက္ အခ်ိန္ ေလးႏွစ္ ၾကာတယ္။ ေနဟာဆိုရင္ အလင္းမိနစ္ ၈ မိနစ္ အကြာမွာ ရွိတဲ့ အနီးဆုံးၾကယ္တစ္လုံးေပါ့။ ညညမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမင္ေနရတဲ့ ၾကယ္ေတြအားလုံးဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ နဂါးေငြ႕တန္းဂလက္ဆီ အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ၾကယ္ေတြသာျဖစ္တယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ အခု လက္ခံထားတဲ့ စၾကဝဠာပုံစံဟာ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္မွာ နကၡေဗဒပညာရွင္ အဒ္ဝင္ဟာဘယ္လ္ တင္ျပထားတဲ့ နမူနာအတိုင္းျဖစ္တယ္။ ဟာဘယ္လ္ က ဘာေျပာခဲ့သလဲဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဂလက္ဆီဟာ တစ္ခုတည္းေသာ ဂလက္ဆီမဟုတ္ဘူး။ ၾကားထဲမွာ ႀကီးမားက်ယ္ေျပာလွတဲ့ ေနရာလြတ္ေတြျခားၿပီးေတာ့ အျခားေသာ ဂလက္ဆီေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေသးတယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့တယ္။ ဒီလိုေျပာတဲ့အတြက္ သူဟာ ထို ဂလက္ဆီေတြရဲ့ တည္ေနရာေတြကို တိုင္းတာျပရေတာ့မယ္။ သူဟာ သြယ္ဝိုက္တဲ့နည္းလမ္းေတြအသုံးျပဳၿပီးေတာ့ ထိုၾကယ္စင္စုေတြရဲ့ အကြာအေဝးကို တိုင္းေတာ့တာေပါ့။ ၾကယ္တစ္လုံးရဲ့ ျမင္ရတဲ့အလင္းေရာင္ဟာ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္အေပၚမူတည္တယ္ — သူ႔ရဲ့ အလင္းျဖာထုတ္နိုင္စြမ္း(Luminosity) နဲ႔ သူဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီက ဘယ္ေလာက္ေဝးတယ္ စတဲ့ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္အေပၚမွာ မူတည္တယ္။ နီးလွတဲ့ၾကယ္ေတြအတြက္ဆိုရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ သူ႔ရဲ့ ေတာက္ပနိုင္စြမ္းနဲ႔ အကြာအေဝးကိုသိတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္သူ႔ရဲ့ အလင္းျဖာထုတ္နိုင္စြမ္းကို တြက္ထုတ္နိုင္တယ္။ ထိုနည္းလည္းေကာင္းပဲ ေဝးလွတဲ့ၾကယ္ေတြရဲ့ အလင္းျဖာထုတ္နိုင္စြမ္းကို သိရင္ ကၽြန္ေတ္ာတို႔ဟာ သူတို႔ရဲ့ ေတာက္ပႏႈန္းကိုၾကည့္ၿပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ့ အကြာအေဝးကို တိုင္းနိုင္တယ္။ ဟာဘယ္လ္ ဟာ ဒီနည္းကို အသုံးျပဳၿပီးေတာ့ ဂလက္ဆီေတြရဲ့ အကြာအေဝးေတြကို တိုင္းတာခဲ့တယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ ဂလက္ဆီဟာ အားေကာင္းတဲ့ တယ္လီစကုတ္ႀကီးေတြနဲ႔ၾကည့္ရင္ ျမင္ရမယ့္ ဂလက္ဆီေပါင္း သန္းေထာင္ခ်ီေတြထဲက တစ္ခုသာျဖစ္တယ္။ ဂလက္ဆီတစ္ခုဆီမွာလဲ ၾကယ္ေပါင္းဟာ သန္းေပါင္းရာခ်ီၿပီး ပါဝင္ျပန္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ အလင္းႏွစ္ တစ္သိန္း ကန႔္လန႔္ျဖတ္အကြာအေဝးရွိတဲ့ ဂလက္ဆီအတြင္းမွာ ေနထိုင္ေနၾကတယ္။ သူဟာ ႏွစ္သန္းေပါင္း ၂၈၀ ၾကာတိုင္း တစ္ပတ္ျပည့္ေအာင္ လည္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေနဟာ သာမန္ အရြယ္အစားရွိၿပီး ဗဟိုကေန အလင္းႏွစ္ သုံးေသာင္းေလာက္အကြာမွာ ေျဖးညည္းစြာလည္ပတ္ေနတဲ့ အဝါေရာင္ ၾကယ္တစ္လုံးသာ ျဖစ္တယ္။

အလင္းေရာင္တစ္ခုကို သုံးေျမာင့္ဖန္တုံးအတြင္းျဖတ္ေစမယ္ဆိုရင္ ေရာင္စဥ္ေပၚလာတယ္။ ဒီေရာင္စဥ္ကို စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့သူကေတာ့ နယူတန္ျဖစ္ၿပီး သူကဒါကို Spectrum လို႔အမည္ေပးခဲ့တယ္။ Spectrum မွာပါဝင္တဲ့အေရာင္ေတြကေတာ့ VIBGYOR(Violet, Indigo, Green, Yellow, Orange, Red) တို႔ျဖစ္ၿပီး လွိုုင္းအလ်ား အတိုဆုံးကေန အရွည္ဆုံးအထိ အစဥ္လိုက္ျဖစ္တယ္။ ၾကယ္တစ္လုံးက လာတဲ့အလင္းကို သုံးေျမာင့္ဖန္တုံးအတြင္းျဖတ္ေစမယ္ဆိုရင္ Spectrum ကိုရရွိမွာျဖစ္ၿပီး အႀကီးခ်ဲ႕ၾကည့္ရင္ အခ်ိဳ႕ေသာ အေရာင္ေတြဟာ ေပ်ာက္ဆုံးေနတာကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ ဒီလို ေပ်ာက္ဆုံးေနတဲ့ အေရာင္ေတြဟာလည္း ၾကယ္တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု တူမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဓာတုျဒပ္စင္တိုင္းဟာ တစ္စုံတစ္ရာ တိက်ေသာ ေရာင္စုံအစုအေဝးေတြကို ဆုတ္ယူတတ္တာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ယခုေပ်ာက္ဆုံးေနတဲ့ အေရာင္ေတြဟာ ထိုဓာတုျဒပ္စင္ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ၾကယ္တစ္လုံးရဲ့ Spectrum ကိုေျပာျပရင္ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ထိုၾကယ္ထဲမွာ ဘာဓာတုျဒပ္စင္ေတြပါေနသလဲ ဆိုတာ ျပန္ေျပာျပနိုင္တယ္။

၁၉၂၀ ခုႏွစ္ ပတ္ဝန္းက်င္ေလာက္မွာ နကၡေဗဒပညာရွင္ေတြဟာ ၾကယ္ေတြဆီကလာတဲ့ Spectrum ေတြကို ၾကည့္ရႉေလ့လာခဲ့ၾကရာမွ ထူးျခားတာတစ္ခုကို ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကတယ္။ ဒါကေတာ့ ယင္း Spectrum ေတြက ေပ်ာက္ဆုံးေနတဲ့ အေရာင္စုေတြမွာ တူညီစြာ အနီေရာင္ဘက္ကို ေစာင္းေနတာပါပဲ။ အနီေရာင္ဘက္ကို တူညီစြာ ေစာင္းေနၾကတယ္။ ဒီအျခင္းအရာကို ရွင္းျပဖို႔အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ေဒါ့ပလာအက်ိဳး(Doppler Effect) ကို ဦးစြာနားလည္ဖို႔လိုတယ္။

အလင္းရဲ့ လွိုင္းအလ်ားဟာ အလြန္တိုတယ္။ တစ္မီတာရဲ့ အပုံ ၁၀ သန္းပုံရင္ ၄ ကေန ၇ ေလာက္အတိုင္းအတာသာရွိတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာမွ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူသားေတြဟာ အရွည္ဆုံးလွိုင္းအလ်ားအေနနဲ႔ အနီေရာင္က ေန အတိုဆုံးအေနနဲ႔ အျပာေရာင္အထိသာ ျမင္နိုင္စြမ္းရွိတယ္။ ယခု အရာဝတၳဳတစ္ခုကေန ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီကို အလင္းေရာင္ေတြ ေတာက္ေလၽွာက္ဆိုသလို ထုတ္လႊတ္ေပးေနတယ္လို႔ ေတြ႕ျမင္လိုက္ပါ။ ထိုအရာဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီနီးလာေနတယ္ဆိုရင္ သူ႔ရဲ့ အလင္းလွိုင္းအလ်ားမ်ားဟာ လွိုင္းထိပ္မ်ားဟာ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း တိုလာပါတယ္။ အျပာဘက္ကို ေရြ႕ေနပါတယ္။ အလားတူပဲ အဲ့ဒီအရာဝတၳဳဟာ အေဝးကို ေရြ႕ေနတယ္ဆိုရင္ လွိုင္းထိပ္မ်ားဟာ အနီဘက္ကို ခ်ဥ္းကပ္ေနပါတယ္။ ဒီလွိုင္းအလ်ားနဲ႔ အရာဝတၳဳရဲ့ၾကားက ဆက္သြယ္ခ်က္ကို ေဒါ့ပ္လာအက်ိဳး(Doppler Effect) လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေန႔စဥ္ၾကဳံေတြ႕ေနရတဲ့ အျခင္းအရာတစ္ခုပါ။ လမ္းမတစ္ခုမွာ ျဖတ္သြားေနတဲ့ ကားတစ္စီးကို စဥ္းစားၾကည့္ၾကရေအာင္။ အဲ့ဒီကားဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီ လာေနတယ္ဆိုရင္ သူ႔ရဲ့ အင္ဂ်င္သံဟာ စူးေနပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ သူ႔အသံဟာ High Pitch ေပါ့။ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း သူဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေရွ႕ကေက်ာ္သြားၿပီး အေဝးကိုထြက္သြားမယ္ဆိုရင္ အသံဟာ မစူးေတာ့ပဲ တိုးသြားပါတယ္။ Low Pitch ေပါ့။ ဒီနည္းအတိုင္းပဲ ရန္ကုန္မႏၲေလးလမ္းမေပၚမွာရွိတဲ့ အလ်င္တိုင္းကိရိယာမ်ားဟာ သူတို႔ဆီက ေရဒီယိုလွိုင္းကို ကားဆီ အရင္လႊတ္၊ ျပန္ကန္လာတဲ့ လွိုင္းကို တိုင္းၿပီးေတာ့ သူ႔ရဲ့ အျမန္ႏႈန္းကို တိုင္းတာပါတယ္။ ေဒါ့ပ္လာအက်ိဳးကိုပဲ အသုံးျပဳထားတာေပ့ါ။

ထိုႏွစ္ပိုင္းေတြမွာ ဟာဘယ္လ္ ဟာ ၾကယ္ေတြရဲ့ Spectrum ေတြကိုေလ့လာၾကည့္ပါတယ္။ ဂလက္ဆီေတြကလာတဲ့ Spectrum ေတြဟာ ေရာက္တက္ရာရာေတြပဲျဖစ္ရမယ္လို႔ ေတြးထင္ခဲ့ပါတယ္။ အျပာဘက္ယိုင္တဲ့အလင္းေတြရွိသလို အနီဘက္ယိုင္တဲ့ အလင္းေတြလဲ ရွိမွာေပ့ါ။ ဒါေပမယ့္ သူတကယ္တမ္း ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါမွာ အံ့အားသင့္ဖြယ္ေတြ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ သူၾကည့္လိုက္မိသမၽွ ဂလက္ဆီေတြဆီက အလင္းေတြဟာ အနီဘက္ကို အခ်ိဳးတူညီစြာ ယိုင္ေနၾကပါတယ္။ ဒီထက္ပိုၿပီးအံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္မွာ Edwin Hubble ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ေတြ႕ရွိခ်က္ပါပဲ — အနီယိုင္ေနတာဟာ သူ႔ဟာသူ ယိုင္ခ်င္တဲ့ပုံစံအတိုင္း ယိုင္ေနၾကတာမဟုတ္ပဲ အဲ့ဒီ ဂလက္ဆီ ရဲ့ အကြာအေဝးအေပၚ အခ်ိဳးညီညီ ယိုင္ေနတာပါပဲ။ ပိုေဝးေလ အနီဘက္ ပိုယိုင္ေလပဲေပါ့။ တစ္နည္းအားျဖင့္ဆိုရင္ ဂလက္ဆီ မ်ားဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဆီက ပိုေဝးေလေလ ပိုၿပီး လၽွင္ျမန္စြာ အေဝးကို ျပန႔္ကားေနေလေလ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စၾကဝဠာႀကီးဟာ အားလုံးထင္ခဲ့ၾကသလို ပုံေသကားခ်ပ္ တစ္ခုမဟုတ္ပါဘူး။ ျပန႔္ကားေနတာပါ။ ဂလက္ဆီတစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုၾကားက အကြာအေဝးေတြဟာ အခ်ိန္နဲ႔ အမၽွ ပိုမို ႀကီးမားလာပါတယ္။

အခုလို စၾကာဝဠာ ျပန႔္ကားေနတယ္ဆိုတဲ့ ေတြ႕ရွိမႈဟာ ၂၀ ရာစု အတြက္ေကာ စၾကဝဠာေလ့လာမႈသမိုင္းမွာေကာပါ ခရာ က်တဲ့ ေတြ႕ရွိမႈ တစ္ခုပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအခ်က္ကို အရင္က လူေတြဟာ ဘာ့ေၾကာင့္ သတိမထားမိခဲ့ၾကသလဲဆိုတာ စဥ္းစားစရာပါပဲ။ နယူတန္ အပါအဝင္ အျခားေသာ သိပၸံပညာရွင္မ်ားဟာ အခ်ိန္ၾကာလာရင္ ဆြဲငင္အားရဲ့ လႊမ္းမိုးမႈေအာက္မွာ အရာအားလုံးဟာ စုစည္းၿပိဳပ်က္သြားမယ္ဆိုတာကို အေစာႀကီးကတည္းက သတိျပဳသင့္ခဲ့မိပါတယ္။ တကယ္လို႔ ျပန႔္ကားႏႈန္းဟာလဲ အလြန္ေႏွးေကြးစြာရွိေနမယ္ဆိုရင္ ဆြဲငင္အားေအာက္မွာတင္ပဲ ၿပိဳပ်က္သြားမယ္။ ျပန႔္ကားႏႈန္းဟာ အတိုင္းအတာတစ္ခုထက္ ပိုၿပီး လၽွင္ျမန္ေနမယ္ဆိုရင္လဲ ဂလက္မ်ားဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ လြန္စြာေဝးကြာသြားၿပီး စၾကဝဠာႀကီးတစ္ခုလုံး ေအးခဲသြားနိုင္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ သင္ ခဲလုံးတစ္လုံးကို မိုးေပၚေထာင္ပစ္လိုက္တာနဲ႔ ဆင္တူပါတယ္။ သင္ပစ္လိုက္တာဟာ အလ်င္အနည္းငယ္ပဲရွိမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အျမင့္တစ္ေနရာေလာက္ကိုသာ ေျမာက္တတ္သြားၿပီး အခ်ိန္ကာလတစ္ခုမွာ ေအာက္ကို ျပန္ျပဳတ္က်လာပါလိမ့္မယ္။ တစ္ဖက္မွာလဲ ထိုခဲလုံးဟာ အလ်င္တစ္စုံတစ္ရာထက္ ပိုမ်ားခဲ့မယ္ဆိုရင္(တစ္စကၠန႔္ကို ၇ မိုင္ႏႈန္း) ကမၻာ့ဆြဲငင္အားဟာ သူ႔ကို ေအာက္သို႔ ျပန္ဆြဲမခ်နိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ အဲ့ဒီ ခဲလုံးဟာ ကမၻာ့ေလထုထဲကေန ထာဝရ ထြက္ခြာသြားပါလိမ့္မယ္။

အိုင္းစတိုင္းဟာလဲ သူ႔ရဲ့ ေယဘုယ်ႏွိုင္းရသီအိုရီကို တြက္ထုတ္ရာမွာ တစ္သတ္မတ္တည္း စၾကဝဠာ အယူအဆ နဲ႔ သာ တြက္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေစဖို႔လဲ သူဟာ သူ႔ရဲ့ ညီမၽွျခင္းေတြမွာ ကိန္းေသအခ်ိဳ႕ကို ထည့္သြင္းျပခဲ့ပါတယ္။ အိုင္းစတိုင္းအပါအဝင္ သိပၸံပညာရွင္အမ်ားစုဟာ တစ္သတ္မတ္တည္းမဟုတ္တဲ့ စၾကဝဠာကို ေရွာင္လႊဲဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ တစ္စုံတစ္ေယာက္ေသာသူကေတာ့ တစ္သတ္မတ္တည္း စၾကဝဠာအယူအဆျဖစ္တဲ့ ထို ႏွိုင္းရသီအိုရီႀကီး ကို သေဘာမတူခဲ့ပါဘူး။ သူကေတာ့ ႐ုရွားလူမ်ိဳး ႐ူပေဗဒပညာရွင္နဲ႔သခ်ၤာပညာရွင္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ Alexander Friedmann ပါပဲ။

ဖရိဒ္မန္း ဟာ အရမ္းကို ရိုးရွင္းတဲ့ ယူဆခ်က္ႏွစ္ခုကို ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ “စၾကဝဠာ ဟာ မည္သည့္ ဦးတည္ခ်က္ကိုပဲ ၾကည့္ၾကည့္ တစ္ပုံစံတည္းသာျဖစ္တယ္” ဆိုတဲ့အခ်က္နဲ႔ “ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ဘယ္ေနရာကပဲ စၾကဝဠာႀကီးကို ေလ့လာေလ့လာ ဒီအခ်က္ဟာ မွန္ကန္ေနမယ္” ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ ဒီအိုင္ဒီယာ ၂ ခုကေန စၾကဝဠာဟာ တစ္သတ္မတ္တည္းမဟုတ္ဘူးလို႔ ဖရိဒ္မန္းက ေျပာလိုက္တာပါပဲ။ ဖရိဒ္မန္းဟာ ဟတ္ဘယ္လ္ က စၾကဝဠာျပန႔္ကားတာကို မေတြ႕ရွိခင္ ႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက ဟတ္ဘယ္ ေတြ႕ရွိမွာကို ႀကိဳတင္ခန႔္မွန္းခဲ့တာပါပဲ။

အခုဆို စၾကဝဠာ ျပန႔္ကားေနတဲ့ အခ်က္ဟာ အဘက္ဘက္က သက္ေသျပၿပီး မွန္ကန္တဲ့ အခ်က္တစ္ခုအျဖစ္ သိပၸံေလာက မွာ ရပ္တည္ေနပါၿပီ။ မဟာေပါက္ကြဲမႈ(Big Bang) က စလို႔ စၾကဝဠာဟာ ယေန႔အထိ ျပန႔္ကားလာေနတယ္ဆိုတာကိုလဲ COBE စတဲ့ ေနာက္ခံမိုက္ခရိုလွိုင္းမ်ား ေထာက္လွမ္းမႈ၊ စတီဖန္ေဟာ့ကင္းနဲ႔ ပန္ရို႔စ္ တို႔ရဲ့ သီအိုရီမ်ား၊ ပန္ဇိုင္းယပ္စ္ နဲ႔ ဝီလ္စင္ တို႔ရဲ့ ေရဒီယိုသတၱိႂကြမႈ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ား၊ စသည့္ သက္ေသျပခ်က္မ်ားနဲ႔ အမ်ားအားလုံး လက္ခံထားၾကပါတယ္။ စၾကဝဠာ ဟာ အမွန္တစ္ကယ္အစရွိၿပီး ဖန္ဆင္းခံထားရတာမဟုတ္ပါဘူး ဆိုတဲ့ အခ်က္ဟာလဲ ထင္ရွားလာပါၿပီ။